Tập 87 HIỂU ĐƯỢC VÔ NGÃ CHÍNH LÀ BUÔNG BỎ 13/6/2020

Lần trước Đài trưởng nói với mọi người về Vô ngã, hôm nay Đài trưởng sẽ nói về Vô ngã theo cách hơi mở rộng một chút.

Tất cả quan niệm của người học Phật (tức là tưởng niệm và quan niệm), tất cả người và sự việc ở nhân gian mà quý vị chấp vào nó, chỉ cần cảm thấy có cái “tôi” ở trong đó, thì quý vị sẽ không thể thực sự tìm được cảnh giới Vô ngã. Mỗi một việc và mỗi người mà quý vị tiếp xúc, chỉ cần quý vị còn cảm thấy có cái “tôi”, thì quý vị sẽ có tâm ích kỷ trong vấn đề này. Lấy một ví dụ đơn giản, hôm nay quý vị muốn giúp đỡ người khác, nhưng quý vị nói “Tôi đang giúp đỡ người khác”, với khi quý vị chỉ đơn thuần là giúp đỡ người khác, thì đó là hai khái niệm khác nhau. Vô ngã đi giúp đỡ người khác, đó chính là thuần thiện. Nếu như mang cái “tôi” đi giúp người khác, vậy thì quý vị cũng có mục đích tối thiểu khiến họ cảm ơn và biết ơn quý vị, nếu quý vị nói: “Hôm nay tôi đang giúp đỡ bạn”, vậy thì cảnh giới này sẽ bị rơi xuống rồi.

Hai chữ “Vô ngã” nghe có vẻ trống rỗng, bởi vì không có bản ngã nữa liền cảm thấy trống rỗng. Nhưng không có “bản ngã”, thì “bản ngã” này có tồn tại không? Vẫn còn. Vậy làm thế nào để đem cảnh giới Vô ngã của mình để dùng cho việc và người mà có bản Ngã trong đó? Chính là phải biết cách dùng cảnh giới của mình để làm việc. Nói đến đây, nói ở mức độ rất sâu sắc, thực ra khi mỗi người làm một việc gì đó, có người làm với tướng của bản thân, tướng chúng sinh, tướng thọ giả v.v., và nhiều chấp tướng khác để làm việc. Thực ra nên dùng cảnh giới, khi cảnh giới càng cao, thì quý vị sẽ rời khỏi Ngã tướng và làm việc một cách Vô ngã, như vậy chữ “ngã” này chính là một hình tướng rỗng không. Tuy nói có “bản ngã”, nhưng “bản ngã” không được sử dụng, vậy thì đó chỉ là một cái tên mà thôi.

Cho nên, quan niệm về Không Vô nhưng có bản ngã đã được hình thành như thế. Không có cái tôi thì Không Vô (trống không và không tồn tại). Nhưng lại

có cái tôi và cái “tôi” này chỉ là một quan niệm, chỉ là một cái tên mà thôi, đây chính là tinh túy của đạo Phật. Cũng giống như đi trên đường, người ta không biết quý vị, nhưng họ có thể gọi quý vị là “ông hay bà”, hơn nữa việc gọi ông hay bà này, không phải ám chỉ một người cụ thể nào đó, không phải là một đối tượng cụ thể hay nhắm vào quý vị, mà chỉ là một cái tên chung thôi, ai cũng có thể gọi được. Nếu như người khác gọi quý vị là “ông”, có thể quý vị sẽ không còn có cái tôi nữa, bởi vì quý vị không biết liệu họ có biết mình hay không, chỉ là người ta gọi quý vị bằng một cái tên ngẫu nhiên, quý vị có thể nhìn chung quanh, không phải tôi. Bởi vì họ không gọi đích danh quý vị, cho nên quý vị có thể bỏ qua. Khi ai đó gọi tên người khác, thì tất nhiên quý vị sẽ không để tâm rồi. Có thể quý vị sẽ không chấp vào việc người khác gọi quý vị là “ông” hay “bà”. Nhưng khi họ gọi đích danh quý vị, quý vị sẽ không thể không quan tâm. Vậy cái tên của quý vị được gọi có phải là cái tên giả không? Phải, là cái tên giả. Nếu cảnh giới đã cao, biết đó chỉ là một cái tên giả thì quý vị sẽ không bị phiền não ở nhân gian và cái tên được người khác gọi này quấy nhiễu nữa rồi. Giống như rất nhiều người tố chất tâm lý rất tốt, khi người khác đang mắng chửi, người có tố chất tâm lý tốt sẽ không thêm tên mình vào. Nhưng có một số người liền thêm tên mình vào những câu mắng chửi đó, rồi nhảy thót lên: “Anh ta đang mắng tôi, chắc chắn là đang nói về tôi”. Đây chính là tố chất tâm lý cùng cảnh giới trong tâm.

Vậy nên, kinh Phật dạy chúng ta phải học “buông bỏ khi biết không có ngã”. Để tìm ra nguồn gốc của sinh mệnh, chúng ta phải thấy rõ “bản ngã” này chỉ là một Ngã tướng của sinh mệnh, nó không phải là “bản ngã” trong cảnh giới Phật, mà là một cái “tôi” giả danh, nào có cái “tôi” đích thực? Kinh Phật có mười hai bộ Tam Tạng, rất nhiều kinh văn là dựa vào sự tu tâm của bản thân mà từ từ được khai ngộ, là dựa vào sự tu trì của chính mình. Nếu một người có thể quên mình và chỉ nghĩ đến người khác, thì họ đã Vô ngã rồi, họ nào có chính mình? Nếu như một nhóm người chỉ vì người khác mà không nghĩ đến bản thân, vậy thì

nhóm người này chính là chúng sinh Vô tư (Vô tư là không nghĩ đến lợi ích riêng tư), bởi vì tâm trí đều nghĩ đến người khác, chính là chúng sinh Vô ngã, đây là cách mà cảnh giới được nâng cao.

Đức Phật thuyết pháp 49 năm, Thích Ca Mâu Ni Phật nhận thức được thế gian hết thảy đều là vô thường, đều sẽ biến tới biến lui, thế nhưng đến cuối cùng hết thảy đều không thuộc về “Tôi”. Điều đó có nghĩa là cái “tôi” mà quý vị nghĩ thực ra chỉ là một cái tên giả, trống rỗng và không tồn tại. Nếu quý vị sống cuộc sống của mình theo quan điểm này, thì quý vị sẽ không tức giận nhiều đến như vậy. “Cậu ta đang mắng tôi”, có ngã tướng rồi thấy không? “Tôi chịu thiệt rồi, tôi không có được, trong lòng tôi không vui”, khi bỏ đi cái “tôi” này, chủ ngữ này không còn nữa, thì tất cả đều ở trong Tánh không. Vậy nên cuối cùng chữ “tôi” này đều trống rỗng.

Tương tự như vậy, tất cả đau khổ trên thế gian này thực ra đều trống rỗng. Tất cả pháp hỉ, khoái lạc, hạnh phúc trong cuộc sống cũng là trống rỗng. Bởi vì chủ ngữ “tôi” là trống rỗng, cho nên không có niềm vui thực sự, cũng không có hạnh phúc tối thượng. Hạnh phúc là gì? Phải vĩnh viễn hạnh phúc mới là hạnh phúc, hạnh phúc ngắn ngủi chỉ mang đến cho quý vị sự thống khổ vô hạn, không có một đạo tràng nào có thể lưu trữ hạnh phúc mãi mãi, bởi vì cõi người là nơi không thể lưu trữ cuộc sống hạnh phúc vĩnh viễn đến cuối cùng. Vậy nên hết thảy đều sẽ qua đi, như giới Phật giáo nói hết thảy đều trống không, trên thế gian này hết thảy đều trống không, nên hạnh phúc sẽ không tồn tại mãi mãi, và đau khổ cũng không thể nắm bắt được. Quý vị có thể nắm bắt được đau khổ không? Có quá nhiều kiếp nạn, khiến quý vị đắm chìm trong thống khổ mà không thể xuất ly. Hôm nay quý vị khổ rồi, quý vị có biết vài ngày nữa sẽ có chuyện gì xảy ra không? Hôm nay quý vị đã xảy ra chuyện gì, một tuần trôi qua, một tháng trôi qua, lại xảy ra điều gì? Hết thảy đều ở trong đau khổ và không có gì tồn tại mãi mãi.

Trong sự biến hóa, chúng ta muốn nắm bắt hạnh phúc cũng không nắm bắt được. Trong đau khổ, chúng ta muốn thoát khỏi nó cũng không thoát khỏi được. Muốn thoát khỏi Khổ-Không-Vô thường, Vô ngã, phải hiểu rằng đó chỉ là một cái tên, chỉ là một danh xưng mà thôi. Phật Pháp nói khổ cũng là rỗng Không, vui vẻ cũng là rỗng Không, bởi vì chúng ta đang thực hành Tánh Không. Nếu thật sự muốn rời khỏi, thì phải xuất ly giải thoát, phương pháp tốt nhất chính là phải ghi nhớ: vốn đã đến thế giới này, chỉ là cho quý vị một cái tên, chỉ là một cái “tôi” hư ảo, chỉ là một khái niệm “có tôi”. Trước đây người ta nói mượn xác hoàn hồn, cái “tôi” này liền biến mất, khi vong hồn này nhập lên thân thể của người đó, liền biến thành “họ” rồi. Cho nên có nhiều người thật đáng thương, cả đời nắm lấy chút tiền mình kiếm được, cả đời nắm lấy một chút danh lợi mình có, “Cái này là của tôi, cái kia là của tôi”. Thậm chí cái tên cũng không phải là của quý vị, ngay cả xác thịt của quý vị cũng không phải là của quý vị, đó chỉ là một khái niệm mà thôi.

Khi Đức Phật còn tại thế, rất nhiều đệ tử của Đức Phật y giáo phụng hành (dựa theo giáo lý của Đức Phật mà phụng hành), bọn họ đều chứng được cảnh giới Vô ngã. Nói cách khác, hiện nay người học Phật phải chứng được cảnh giới Vô ngã. Vậy thì làm sao chứng được đây? Không tranh giành với người khác chính là Vô ngã, bởi vì còn có cái “tôi” mới đi tranh giành với người ta – “tôi muốn tranh giành với anh ta, tôi muốn đọ sắc với họ, tôi muốn đọ với họ v.v..”, có cái “tôi” - nó không thể tách rời. Khi có được Vô ngã rồi, quý vị có còn náo loạn với người khác nữa không? Có cãi nhau với người khác nữa không? Vô ngã rồi, không còn trói buộc. Không tranh cãi với người, bởi vì không có cái “tôi” nữa. Người ta đang la mắng, nếu đã Vô ngã rồi, quý vị sẽ không biết họ đang mắng ai. Người ta tính toán chi li với quý vị, nếu đã Vô ngã rồi, quý vị sẽ không tính toán chi li với họ nữa. Có phải đã giảm bớt đau khổ không? Bởi vì chứng đắc Vô ngã, hiểu được cái “tôi” này chỉ là một cái tên ở nhân gian mà thôi. Hôm nay có thể gọi là Nguyễn Thị A, ngày mai có thể gọi là Trần Văn B. Trong việc

tu hành theo đạo Phật, người tu hành chỉ là một danh hiệu. Vì sao pháp sư sau khi xuất gia phải có một cái tên mới? Bởi vì cái “tôi” ban đầu đã thay da đổi thịt, đã không còn nữa, cho nên có một cái tên mới, tu tâm với cái tên mới, đó mới là linh hồn thực sự. Mặc dù là một cái tên giả, nhưng trong tu hành quý vị đã tìm được Phật tánh đích thực, và đó mới là đích đến của cảnh giới linh hồn. Cảnh giới linh hồn của một người có đích đến hay không? Có đấy. Rốt cuộc quý vị muốn trở thành loại người nào? Quý vị muốn học Phật như thế nào? Nếu cảnh giới linh hồn thực sự của một người trong sạch thì cuộc đời của người đó sẽ không sống vô ích. Nhiều người đã sống cả đời, nghiên cứu Phật Pháp, học nhiều pháp môn khác nhau nhưng vẫn chưa đạt được đích đến thực sự của cảnh giới linh hồn. Rốt cuộc quy y gì, đây là điều rất quan trọng.

Khi Đức Phật thọ 80 tuổi, vào đêm trước ngày nhập Niết-bàn do tuổi già sức yếu, Đức Phật dạy các đệ tử hãy học cách sống Thường-Lạc-Ngã-Tịnh. Đức Phật thường dạy các đệ tử về Khổ-Không-Vô thường. Nhưng cuối cùng, Đức Phật bảo các đệ tử hãy học cách sống Thường-Lạc-Ngã-Tịnh. Tại sao Đức Phật lại nói với chúng ta những điều này? Bởi vì “Khổ”, đó là vô thường, cho nên “Không” nghĩa là phải học được hạnh phúc, cả hai là đối trị nhau. “Vô” chính là vì có một chữ “tôi” nên mới đau khổ, nếu học được Vô ngã, Phật sẽ nói với quý vị rằng, quý vị liền được hạnh phúc. “Thường” có nghĩa là lâu dài, và “vô thường” có nghĩa là chúng ta phải học cách có tâm thanh tịnh và làm quen với thế giới vô thường này, để chúng ta có thể tu tập đến mức Vô ngã, thế giới này vô thường, như thế mới có khả năng tu được Vô ngã tướng, Vô nhân tướng, Vô chúng sinh tướng và Vô thọ giả tướng, đây chính là Vô tứ tướng. Điều này khuyên chúng ta nên coi mọi thứ trên đời là trống rỗng, hiểu được thế sự vô thường và cũng phải biết chuyển hóa khổ đau thành hạnh phúc. Phải biết cách loại bỏ Ngã tướng và sự tồn tại của bản ngã giả là dựa trên bản ngã của mượn giả tu thật, để quý vị tu dưỡng tự tánh của mình và trở nên trong sạch, đó là Thường-Lạc-Ngã-Tịnh.

Sư phụ yêu cầu mọi người nhìn mọi thứ đều trống rỗng và học cách buông bỏ, quý vị đang làm một vị Bồ Tát ở nhân gian, trống rỗng đến mức không thể tìm thấy chính mình. Nhiều người khi nói chuyện thuận theo lời người khác, không có ý kiến riêng, nếu không xúc phạm người khác cũng tốt (nhưng không được vô kỷ luật). Khi học Phật, chúng ta phải trống rỗng đến mức không thể tìm thấy chính mình, nghĩa là gì? Nghĩa là Vô ngã tướng. Hãy nhìn vấn đề của con người hiện nay: Thể diện quan trọng quá rồi, thể diện của chúng ta có buông bỏ được không? Thầy bảo nhiều bạn Phật tử hãy buông bỏ nó, họ đều hiểu rằng buông bỏ sẽ giảm bớt đau khổ, nhưng hễ làm điều gì là họ lại có chữ “Tôi” ngay: “Tôi phải làm gì đây, tôi phải làm gì đây?”, và rồi họ đau khổ. Vì thế, một người học Phật chân chính phải không tìm được bản thân, thì mới có thể thật sự tìm được nguồn gốc của sinh mệnh. Cần sĩ diện đó làm gì? “Bệnh sĩ chết trước bệnh tim”, từ nhỏ đến lớn, cả đời cần sĩ diện bao nhiêu năm? Đến giờ mà còn cần sĩ diện, sửa chút khuyết điểm cũng muốn giữ thể diện. Không có chuyện gì mà quý vị không có lý do cả. Đây chính là quý vị đã gieo trồng Ngã tướng vào trường thức thứ tám của mình. Tại sao Đức Phật bảo chúng ta phải đoạn trừ bốn tướng? Phật muốn chúng ta tìm Phật tánh trong trường thức thứ chín, Amala Thức, vì chỉ có Phật tánh là Vô tướng, vì chỉ có Phật tánh ở trong bổn tánh của chúng ta là vĩnh cửu và bất biến.

Chữ “Thường” mà Đức Phật nói là tương đối với Vô thường. “Lạc” không phải là khổ (hạnh phúc không phải là khổ), và người có được nó sẽ không còn đau khổ, bởi vì chỉ có người thoát khỏi đau khổ mới có được hạnh phúc. Những lời này mọi người nhất định phải ghi nhớ, “Lạc không phải khổ”, khoái lạc không phải khổ. Ai đạt được nó thì lìa khổ rồi, lìa khổ có phải là có được hạnh phúc không? Người lìa khổ mới có được hạnh phúc và hạnh phúc sẽ không bao giờ là khổ. Nhiều người nói: “Tôi rất khổ nhưng tôi cũng rất hạnh phúc”, điều này vốn dĩ là mâu thuẫn. Người thực sự hiểu Phật giáo phải biết cách thoát khỏi khổ đau

để được hạnh phúc. Chỉ khi hôm nay quý vị buông bỏ, buông bỏ phiền não, buông bỏ tham, sân, si thì quý vị mới thực sự có được hạnh phúc.