Tập 45. TỨ DIỆU ĐẾ CHÍNH LÀ GIẢI THOÁT ĐẾ 18/4/2020

Hôm nay chúng tôi sẽ tiếp tục giảng cho đại chúng nghe về “Bạch Thoại Phật Pháp”.

Học Phật là phải giải thoát. Trong suốt cuộc đời, khi đến tuổi trung niên, con người sẽ bắt đầu hồi tưởng về cuộc đời và tuổi trẻ của mình. Con người thường sẽ nghĩ: Tại sao đời người lại mất mát nhiều đến thế? Tại sao những thứ chúng ta có được khi còn trẻ, bao gồm bạn bè, gia đình, giờ lại không còn nữa? Chúng ta đến nhân gian rốt cuộc là để làm gì? Nhiều người nói, chẳng lẽ chúng ta đến thế giới này cũng giống như bao người khác, cũng trải qua một vòng lặp cuộc sống như vậy sao? Cứ như vậy đi hết con đường của cuộc đời mà không biết mục đích mình đến thế giới này là gì, chỉ khi hoàn thành quá trình đó chúng ta mới nhận ra rằng thì ra ở trong thế giới này nên học Phật, hiểu được mình nên đi đâu sau khi rời khỏi thế giới này. Nhưng chưa có ai nghĩ tới điều này, bởi vì họ sẽ không nghĩ đến việc học Phật khi còn ở nhân gian. Trước hết, họ không có được duyên phận này, vì suốt ngày chỉ chăm chăm vào tổ ấm nhỏ của mình mà quên mất rằng còn có một “ngôi nhà” của Huệ mệnh. Mỗi người đều có Huệ mệnh của riêng mình, thân thể là một ngôi nhà, nhưng trí tuệ lại sở hữu một “ngôi nhà” khác, và “ngôi nhà” trí tuệ này sẽ giải thoát quý vị khỏi những phiền não và đau khổ trong cuộc đời.

Nhiều người cả cuộc đời ở trong xã hội này chịu khổ đau vì chưa tìm được một “ngôi nhà” trí tuệ. Nhiều người cái thân họ sở hữu nhà cửa, ô tô, sở hữu những dinh thự sang trọng và một số bạn bè, nhưng những thứ này chỉ là phù du (như quá nhãn vân yên) và sẽ sớm biến mất. Không ai nghĩ về những gì nên làm cho tương lai của mình - rốt cuộc là chuẩn bị đi đến nơi nào - chuẩn bị một số thứ gì. Tại sao cuộc đời tôi lại đau khổ đến vậy, tại sao ở tuổi trung niên của tôi lại xảy ra nhiều chuyện như vậy? Bởi vì quý vị không tìm được một sinh mệnh khác, đó chính là Huệ mệnh.

Vì vậy, Sư phụ mong rằng mọi người sẽ thoát khỏi đau khổ, thoát khỏi phiền não và có được Huệ mệnh cho riêng mình. Con người chúng ta thật đáng thương, nhiều người trong chúng ta mới học Phật, mới tìm được “ngôi nhà” cho riêng mình, nhưng do vô minh nên có nhiều liệt căn tính (thói hư tật xấu) và nghiệp chướng, nên sau đó lười biếng. Đã tìm được Phật Pháp, nhưng dần dần lại mất Pháp, bởi vì không thể khắc phục được những phiền não khi học Phật và không kiềm chế được bản thân, không thể nhẫn nại, không thể quên đi những oán kết của người khác đối với mình từ nhiều kiếp, không thể tha thứ và không

thể bao dung cho người khác, ngày ngày sống trong đau khổ và phiền não, Huệ mệnh vì thế lại bị đánh mất một lần nữa. Bởi vì nhìn thấy môi trường bên ngoài của xã hội này đầy rẫy “nhĩ tranh ngã đoạt” (sự tranh đoạt giữa bạn và tôi), suốt ngày gặp phiền não vì sự đố kỵ giữa bạn bè với nhau, nên họ cũng gia nhập vào hàng ngũ này và xa rời Huệ mệnh của chính mình.

Người học Phật cần hiểu, điều gì mang đến cho mình nỗi đau lớn nhất trong cuộc đời? Đó chính là thân thể của mình. Thân thể của quý vị cảm thấy dễ chịu trong chốc lát, hoặc cảm thấy khó chịu trong chốc lát, cảm thấy đau hoặc không đau trong chốc lát. Trong cuộc sống, quý vị phải dùng thân xác của mình để tận hưởng những thứ vinh hoa phú quý vô hình, những thứ mà rất nhanh sẽ mất đi, khi một ngày quý vị phát hiện mình mắc bệnh nan y, tất cả những thứ đó sẽ tan biến như mây. Vì thế chúng ta tiếp tục sống trong vòng luân hồi này, không thể buông bỏ được, cho nên chúng ta không thể thoát khỏi nó. Nhiều người khi phát hiện mình mắc bệnh hiểm nghèo họ sẽ rời bỏ thế gian này với sự tiếc nuối cả đời, điều này nghĩa là họ chỉ có thể sở hữu được thân xác, mà không giữ lại được Huệ mệnh cho mình.

Vì vậy Sư Phụ bảo mọi người phải học, Phật pháp chính là dạy chúng ta cách thoát khỏi những phiền não trong cuộc sống. Trong Phật pháp có một điều vĩ đại nhất đó là “Tứ Diệu Đế”, cho mọi người biết rằng có một chân đế, ở đời này chỉ cần quý vị nắm vững được chân đế này và hiểu cách vận hành của thế giới, thì quý vị sẽ khắc phục được những phiền não của chính mình và biết cách thoát ra khỏi vực sâu của cuộc đời. Hôm nay Sư Phụ sẽ nói vắn tắt với mọi người về “Tứ Diệu Đế”.

Đức Phật dạy chúng ta rằng, thực ra đạo lý đơn giản nhất của Phật giáo là “Tứ Diệu Đế”, lý luận cơ bản của Phật pháp chính là Tứ Diệu Đế, cho chúng ta biết ý nghĩa thực sự trong xã hội này là gì và làm thế nào để hiểu được ý nghĩa thực sự đó. Trước hết, “Đế” trong Tứ Diệu Đế có nghĩa là gì? “Đế” là chân lý tuyệt đối, chân đế chính là chân lý, không ai khác có thể bác bỏ được. “Tứ Đế” là Khổ đế, Tập đế, Diệt đế và Đạo đế, theo quan điểm của Phật giáo mà nói thì đó là Khổ, Tập, Diệt, Đạo. Vậy tại sao đây lại là một chân lý vĩnh cửu? Chính là để nói với mọi người rằng cuộc sống diễn ra như thế đấy, dù cho quý vị không hiểu thì đó cũng là một sự thật mà quý vị phải trải nghiệm.

Chẳng hạn, về “Khổ đế”, mọi người hãy nghĩ xem, khổ đau của con người là sinh, lão, bệnh, tử và không ai có thể thoát khỏi nó. Ngày nay, dù giàu có hay danh lợi đến đâu đi chăng nữa, cũng không thể thoát khỏi sinh, lão, bệnh, tử,

không ai có thể thoát khỏi nó. Điều này có phải là chân đế không? Quý vị nói xem người giàu sẽ không chết sao? Người có sức khoẻ tốt đến đâu không phải cũng sẽ chết sao? Đây chính là điều Phật pháp dạy chúng ta đó là khổ, vì khi chết sẽ rất đau khổ. Về già không thể làm được điều gì mình muốn, rất đau khổ. Sinh ra rất khổ, khi sinh ra đứa bé muốn ăn gì cũng không được, không có răng, lạnh nóng thất thường, lại không thể nói được, chỉ biết khóc. Quý vị thấy con người khổ biết bao, nên Bồ Tát dạy cho chúng ta chân lý thứ nhất đó là khổ, vì không ai có thể thoát khỏi sinh, lão, bệnh, tử.

Điều thứ hai nói về “Tập Đế”, “Tập Đế” tức là tập hợp các nguyên nhân gây ra đau khổ. Vì sao có khổ nạn? Bởi vì tất cả chúng sinh từ vô thỉ kiếp đã có phiền não tham, sân, si, đời trước tham, sân, si sẽ tiếp nối đến đời sau. “Tập Đế” là tập hợp “nhị thập ngũ hữu” (25 cõi trong tam giới) của nguyên nhân gây ra quả khổ. “nhị thập ngũ hữu” là hình tượng sanh mệnh với 25 cõi luân hồi sinh tử. Nhiều người đến từ sáu cõi - địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, A-tu-la, cõi người và cõi trời. Trong Thiên giới cũng bao gồm 6 tầng của cõi trời Dục giới, cõi trời Sắc giới và cõi trời Vô sắc giới. Bồ Tát dạy chúng ta rằng tất cả những thứ này đều tồn tại trên thế gian, nên muốn mọi người hiểu nó, tổng cộng được phân thành 25 cõi nên gọi là “nhị thập ngũ hữu”. Tức là dù quý vị có muốn thoát cũng không thể thoát ra được, đây là chấn đế, bởi vì luân hồi sinh tử chính là ở trong vòng luân hồi không thoát ra được. Bồ Tát dạy chúng ta rằng, Khổ, Tập – chính là do sự luân hồi quả khổ của “nhị thập ngũ hữu” này mà khiến cho tham, sân, si của quý vị tích lũy ngày càng nhiều ở các kiếp, và những khổ nạn này mới phát sinh ra quả khổ của sinh tử trong ba cõi. “Tập” này là tập hợp những nguyên nhân gây ra khổ nạn, quý vị phải tự mình tìm ra lý do tại sao quý vị lại đau khổ. Một số tôn giáo nói về nguyên tội luận (là luận bàn về nguồn gốc tội lỗi), cho rằng con người sinh ra là đã có tội, theo giới Phật giáo mà nói đó chính là Khổ, Tập, Diệt, Đạo. “Tập” ám chỉ nhân quả mà chúng ta đã mang lại ở kiếp trước, kiếp này chúng ta phải tiếp tục nhận lấy quả báo và hồi báo của chúng, thiện có thiện báo, ác có ác báo. Kiếp trước chưa báo hết thì kiếp này sẽ tiếp tục báo.

Thứ ba là “Diệt đế”. “Diệt đế” nhằm nói với mọi người rằng, trên thế gian này dù là người hay đồ vật thì cuối cùng cũng sẽ có một ngày kết thúc và một ngày nào đó sẽ diệt vong, có sinh sẽ có diệt. Ví dụ, nếu nơi này bị cháy, cuối cùng nó sẽ được dập tắt, nếu người này thích nói chuyện điện thoại cỡ nào đi chăng nữa, thích nói chuyện điện thoại thật lâu thì dù có nói bao lâu, cho dù là một tiếng đồng hồ thì cuối cùng cũng sẽ cúp máy. Trong cuộc sống cũng vậy, dù cho quý vị sinh ra có sức khỏe tốt đến đâu hay cảm thấy cuộc sống rất tốt đi chăng nữa,

thì đến một ngày nào đó cũng sẽ ra đi. Dù chúng ta mua căn nhà tốt đến đâu và sống trong đó bao lâu, quý vị có thể sống ở đó hàng trăm năm không? Cuối cùng một ngày nào đó cũng sẽ diệt độ đúng không? Kỳ thực, "Diệt đế" chính là Niết Bàn mà Bồ Tát nói với chúng ta. Nhiều người cho rằng Niết Bàn có nghĩa là biến mất, là chết rồi, thực ra Niết Bàn là một loại giải thoát. Khi quý vị hiểu được điều này, khi biết rằng con người sẽ không chết đi, thì quý vị sẽ được giải thoát. Vì vậy, “Diệt đế” thuộc về sự tương tục của sinh tử, bởi vì trong Phật giáo không nói rằng cái chết giống như một ngọn đèn dập tắt, bởi vì con người hoàn toàn biết mình sẽ đi về đâu sau khi chết, và sẽ không thực sự chết đi. Con người sẽ tái sinh lần nữa, hoặc lên cõi trời hoặc xuống địa phủ. Vì vậy, sự tương tục sinh tử này chính là “Diệt đế”, có nghĩa là để cho con người biết được chân đế của thế giới này chính là: dù quý vị có bị mê hoặc hay hiểu rõ đi chăng nữa thì sự mê hoặc cuối cùng sẽ chấm dứt; nếu quý vị có trí tuệ hay thông minh, dù có đạt được gì thì cuối cùng nó cũng sẽ bị diệt độ. Vì vậy, chúng ta phải hiểu rằng, trên thế giới này, dù cho là đau khổ hay niềm hạnh phúc thì một ngày nào đó đều sẽ biến mất, vậy thì tại sao quý vị không thể sớm khai ngộ để tránh xa những phiền não của thế gian và tránh xa đau khổ của sinh tử?

Thứ tư là “Đạo đế”, “Đạo đế” là đã tìm ra con đường này. Nếu chúng ta đang lái xe mà đi lạc đường, không biết đi đâu, thì chúng ta cứ đi lòng vòng mãi cho đến khi tìm được đường về nhà, chỉ cần tiếp tục lái xe về phía trước là được. Khi quý vị tìm thấy con đường này, thì quý vị đã tìm thấy chân đế, bởi vì quý vị sẽ tiếp tục dũng cảm tiến về phía trước, thì quý vị sẽ được giải thoát. Đợi đến khi quý vị hoàn toàn hiểu được đạo lý của cuộc sống, đó là sự chứng đạo của cảnh giới Niết Bàn.

Như quý vị đã hiểu, biết rằng thế giới này chẳng qua là Khổ, Tập, Diệt, Đạo. Đây là lý luận uyên thâm mà Phật giáo dạy cho chúng ta hiểu được, cho chúng ta biết rằng dù con người có làm gì thì sự sống và cái chết đều vô thường. Cuối cùng sẽ có sinh, lão, bệnh, tử và tất cả đều sẽ bị diệt độ. Vì vậy, bảo quý vị ở nhân gian đừng tranh đấu với người khác, đừng cướp đoạt với người khác, bởi vì tất cả những điều này đều sẽ qua đi, đó là Diệt đế, đây chính là chân lý.

Trong xã hội này, chúng ta phải học cách bình tĩnh, hạ thấp tâm thái một chút, đừng hở ra thứ gì cũng tranh giành, hãy giảm bớt việc nhìn vào ưu điểm của mình mà hãy nhìn vào ưu điểm của người khác nhiều hơn, hãy khiến cho cho sự kiêu ngạo của chúng ta dần trở thành khiêm tốn và được tôn trọng. Quý vị nhìn xem, bất kì một người nào tôn trọng người khác thì người khác chắc chắn sẽ tôn

trọng họ. Khi quý vị tôn trọng tất cả mọi người, quý vị sẽ tự nhiên cảm thấy môi trường xung quanh mình rất hòa hợp, sự hòa hợp này diễn ra như thế nào? Là do chính quý vị tạo ra. Vì vậy, tử tế với người khác sẽ thu hút người khác tử tế với quý vị; ghen tị và sân hận với người khác sẽ thu hút người khác ghen tị và sân hận với quý vị. Sư Phụ nói cho mọi người biết nhiều mâu thuẫn giữa con người với nhau đều bắt nguồn từ chính bản thân mà ra. Quý vị không thể hiểu rằng thế giới này không còn thời gian dài đối với quý vị nữa, bởi vì mọi thứ sẽ qua đi. Nghĩ lại tuổi trẻ của chúng ta trôi qua rất nhanh, tuổi thiếu niên, tuổi thanh niên, tuổi trung niên, mọi thứ đều như mộng huyễn bào ảnh.

Sư phụ muốn mọi người hiểu rằng, đừng bao giờ kiêu ngạo, bởi vì mọi người đều giống nhau và không thể rời khỏi được Khổ, Tập, Diệt, Đạo. Luôn cảm thấy mình thông minh hơn người, mở mang kiến thức nhiều hơn người, hiểu biết hơn người và dần dần những xung đột sẽ nảy sinh trong cuộc sống của quý vị. Mâu thuẫn gia đình bắt nguồn từ đâu? Đó chính là không thể hạ thấp bản thân mình. Tại sao lại có mâu thuẫn với vợ và chồng, chính là không thể hạ thấp bản thân và luôn cho rằng mình đúng, đây là tâm ngạo mạn. Cũng có người học Phật học không tốt, suốt ngày than vãn và hình thành thói quen luôn nói xấu người khác, phàn nàn về người khác, khi đó tâm trí của họ sẽ giống như một xiềng xích không thời khắc nào có thể thoát ra được. Khi trong linh hồn của quý vị bị trói buộc, quý vị không có cách nào giải thoát mình khỏi thế giới nội tâm, quý vị sẽ phải chịu đau khổ và phiền não.

Chúng ta phải thực sự hiểu hạnh phúc là gì trên thế giới này. Sư phụ nói cho mọi người biết hạnh phúc không phải là có được nhiều hơn, mà là ít phàn nàn hơn. Càng ít phàn nàn thì cuộc sống của quý vị sẽ càng hạnh phúc; nếu ngày nào cũng phàn nàn, ngày nào cũng phiền não, thì cuộc sống và số phận của quý vị chắc chắn sẽ không hạnh phúc. Vì vậy, học Phật học càng về sau, đừng quá khắt khe với người khác và đừng phàn nàn khi có chuyện xảy ra. Sau khi học Phật, phải biết kiềm chế cảm xúc và tâm thái của mình, nếu biết hôm nay tâm trạng không tốt, phải học cách kiềm chế nó thì mới có được sự yên bình trong nội tâm.

Ở thế gian này, thường nghe người khác nói: “Đạo Phật dạy rằng nhân sinh là vô thường, không có gì tồn tại mãi mãi.” Khi quý vị nghe “Nhân sinh là vô thường”, và nghĩ: “Ai da, điều này thật nhàm chán”, và trong lòng cũng thoáng qua một chút thê lương, "Không có gì tồn tại lâu dài, thật khó chịu làm sao." Cảm thấy rằng mọi thứ trên thế gian này cuối cùng sẽ trở nên tồi tệ, rằng mọi nỗ

lực đều vô nghĩa, rằng những nỗ lực cuối cùng sẽ thay đổi, rằng sẽ không có gì sau khi chết đi, và rằng sinh mệnh không có giá trị nữa. Họ sẽ đau khổ, vì thế không có trọng điểm hay trọng tâm nào trong tâm trí - rốt cuộc là bản thân cần làm gì, rốt cuộc là cần làm gì trên thế gian này, và ngày tháng cứ như thế trôi qua, ngày này qua ngày khác, không có mục đích. Một số người nghe Phật giáo nói về vô thường lại ôm giữ một tâm thái khác: vì mọi thứ đều vô thường và không tồn tại lâu dài nên mình nên nhanh chóng hưởng thụ, tận hưởng thời gian, ngày ngày tửu sắc tài khí, tham sân si, sống trong tài sắc danh thực thùy. Trong ngũ dục, dùng niềm vui giả tạo đó để làm bản thân mê hoặc, làm lấp đầy sự trống trải và bất an trong lòng. Tuy nhiên, khi niềm vui qua đi, nó lại mang đến cho bản thân nhiều nỗi đau, sự trống trải, cô đơn và bất an, giống như khi một người gặp chuyện phiền muộn họ uống một chút rượu, người đó có thể tạm thời giải tỏa được phiền muộn, nhưng sau một thời gian họ sẽ lại gặp phải phiền não. Cho nên Sư phụ muốn mọi người hiểu rằng nếu quý vị là phàm nhân không học Phật thì sẽ hiểu thế giới vô thường một cách phiến diện - cho rằng “chán lắm, dẫu sao cũng vô thường”, nên nhiều người hiểu sai về vô thường.

Vô thường là chân tướng của cuộc sống. Quý vị hiểu được mọi thứ trên đời này đều là vô thường. Tuy nhiên, nếu quý vị không nhận thức đúng về vô thường thì quý vị sẽ không có niềm hy vọng đúng đắn về cuộc sống. Trong tâm quý vị và trong sự tiếp xúc thực tế với người khác, sử dụng chủ nghĩa duy tâm gây ra nhiều mâu thuẫn với người khác. Lấy một ví dụ đơn giản, khi người khác nói “Tôi phải chăm chỉ”, thì người này sẽ nói “chăm chỉ để làm gì? Tất cả đều là vô thường thôi, sau này cũng sẽ không còn nữa”. Trên thực tế, loại chướng ngại này tạo ra vô số phiền não không dứt trong lòng mỗi người, thế nên hiện thực và lý tưởng sẽ khác nhau và dần dần sẽ bắt đầu cảm thấy: “Tại sao lại sinh ra tôi, khiến tôi phải đau khổ đến thế?”, nhiều đứa con thường có suy nghĩ: “Tại sao cha mẹ sinh ra tôi để tôi phải chịu khổ? Đó chính là sự hiểu biết không bình thường về cuộc sống và họ sẽ không hiểu được đâu là khởi đầu của một cuộc sống trọn vẹn.