Tập 98

NHỮNG NHÂN DUYÊN PHÁT SINH, PHẬT DẠY ĐÓ LÀ TÁNH KHÔNG

1/7/2020

Vì Đức Phật Thích Ca Mâu Ni hiểu được con người và vạn vật trong vũ trụ đều không có sự chi phối, không ai có thể trường tồn và không ai có thể thống trị được thế gian, không gì có thể không thay đổi nên không có cách nào kiểm soát được nó. Theo thuật ngữ hiện đại thì nó có nghĩa là “Tôi không có cách nào kiểm soát được người này, và tôi cũng không có cách nào kiểm soát được thứ này” bởi vì nó không tự nhiên mà có. Vạn vật đều do “nhân duyên sở sinh pháp” (nghĩa là tất cả đều do nhân duyên, vì hôm nay quý vị làm việc này nên mới tạo nên mối duyên này, và mối duyên này lại khiến quý vị sinh ra một mối duyên khác, gọi là “tục duyên” là sự nối tiếp liên tục của các nhân duyên với nhau. Vì thế mà con người sống trong duyên sinh duyên diệt, đây chính là Quán vô thường). Vậy nên “Ta nói mọi thứ đều là trống rỗng”, và Tánh không là bản thể của vũ trụ. Hãy thử nghĩ xem, khi quý vị cảm thấy khó chịu và nhìn thấy món đồ nào đó mà quý vị yêu thích bị người khác mua mất hoặc sự việc gì đó bị thất bại, lúc này nếu quý vị nhìn lên bầu trời sẽ cảm thấy mình thật nhỏ bé, và quý vị sẽ cảm thấy mọi thứ trong vũ trụ đều Không tướng, nghĩa là mọi hình tướng đều trống rỗng. Trên đời này có gì là sĩ diện, có gì mà không thể buông bỏ được? Hãy nhìn lên không gian vũ trụ, nó bao la và hùng vĩ biết bao, hãy nhìn lại mình xem trong lòng ta nhỏ bé đến nhường nào. Thực ra, phiền não của con người chỉ là do những nhân duyên khởi lên gây ra một số làn sóng trong lòng quý vị. Trong quá trình điều khiển các mối nhân duyên này, chỉ là chúng có một số tác động lên bản thể (bản chất con người) mà thôi. “Bạn làm tôi kích động, khiến tôi nảy sinh ngũ dục lục trần”, đó là một quá trình. Đó là lý do tại sao giới Phật giáo gọi đó là Tánh không duyên khởi.

Nếu duyên phận đã bắt đầu, quý vị phải hiểu rõ bổn tánh của nó đến cuối cùng nhất định là vô thường, là trống không, thế nên Tánh không mới có thể Duyên khởi. Giống như chúng ta đi giúp đỡ một người, chúng ta với người này nhất định là có duyên phận. Quý vị đi độ một chúng sinh, nhất định là quý vị với chúng sinh này có duyên với nhau.

“Bởi vì tôi muốn học Phật, bởi vì tôi là người học Phật, tôi học Phật giáo Đại Thừa, nên tôi nhất thiết phải đi cứu độ chúng sinh". Vậy nên quý vị sẽ dùng trí tuệ, thời gian và năng lực của mình để giúp đỡ họ, giúp cho họ có được nhận thức rõ ràng hơn về ý nghĩa chân thật của Phật pháp. Đôi khi quý vị sẽ dùng tài vật để bố thí cho họ, sau đó nói pháp cho họ nghe, để họ được giải thoát, loại nhân duyên được sinh ra như thế chính là "Nhân duyên sở sinh pháp", là các pháp do nhân duyên sinh ra. Một người không quen biết, cuối cùng sẽ trở thành bạn tốt của quý vị. Một người mà quý vị đã từng độ họ, họ sẽ coi quý vị là Phật, đây chính là một pháp do nhân duyên sinh ra. Tuy nhiên, sau khi duyên sinh chính là Tánh không duyên khởi, bởi vì họ dần dần hoàn thiện, dần dần hiểu được rất nhiều, dần dần càng học càng thông suốt, vì quý vị đã từng trợ giúp họ, khi quý vị làm xong chuyện này, là duyên đã từng khởi qua rồi, đến cuối cùng họ có thể ngộ ra được cái đạo lý này, khi quý vị làm xong, duyên cũng liền trống không, quý vị không thể nào cả đời dìu dắt họ như vậy. Cũng giống như những người biết lái xe như chúng ta bây giờ, ai còn có thể nghĩ đến người thầy đã từng huấn luyện chúng ta lái xe trước đây? Không nghĩ đến nữa. Duyên phận chính là một quá trình dạy cho quý vị biết, khi đã biết rồi thì nó sẽ kết thúc. Mối duyên giữa người với người đã khởi lên rồi, quý vị phải hiểu rõ đến cuối cùng bổn tánh là trống rỗng. Rất nhiều người học Phật không thể hiểu được những điều này. "Ta nói tức là không", cũng chính là Bồ Tát đã nói rồi, Phật đã nói rồi, ngay cả lời nói đã từng nói qua cũng đều trống rỗng. Đó là lý do tại sao rất nhiều vị Đại Phật nói: "Tôi đã thuyết pháp nhiều năm như vậy, như tôi chưa từng thuyết gì cả". Đã từng thuyết giảng qua chưa? Đã từng thuyết giảng rồi. Đã từng thuyết giảng qua vậy nó đâu rồi? Không còn nữa. Tôi đã từng giúp bạn đúng không? Đã giúp rồi. Vậy sau khi giúp rồi thì sao? Lại không còn nữa. Đây chính là Tánh không duyên khởi.

Hôm nay chia sẻ cùng đại chúng về Tánh không duyên khởi đến đây, cám ơn đại chúng.

Tiếp theo Thầy sẽ kể cho mọi người nghe một câu chuyện. Ý niệm của con người vô cùng quan trọng, nếu như quý vị có một niệm thành kính, một niệm này Nhân tuy nhỏ nhưng có được Quả lớn. Vậy nên nhiều người đừng cho rằng một ý niệm giúp đỡ người khác là tạo ra “một Nhân rất nhỏ", thật ra là sẽ có được quả báo lớn vô cùng.

Có một lần Đức Phật đến kinh thành của một vương quốc, nơi toàn những người thuộc chủng tộc Bà-la-môn (Ấn Độ có rất nhiều kinh thành. Quốc vương và quốc dân trong thành này về cơ bản đều là Bà-la-môn giáo). Vị lãnh đạo kinh thành nghe nói sức nhiếp thụ của Đức Phật rất lớn (nghĩa là rất có sức ảnh hưởng), ông nghĩ rằng người ở thành này được Đức Phật giáo hóa vô cùng nhiều, nên trong lòng vô cùng hoảng sợ, sợ rằng vì nguyên nhân này mà giáo lý Bà-la-môn không còn áp dụng được nữa (vì giáo lý của mỗi giáo phái đều không giống nhau). Để ngăn chặn tình trạng này xảy ra với kinh thành của họ, nên ông đã ban hành trước một mệnh lệnh: "Bất cứ ai đi cúng dường và tiếp thu giáo pháp của Đức Phật sẽ bị phạt nặng năm trăm lượng bạc." Sau khi mọi người nhìn thấy pháp lệnh, đều tiếc năm trăm lượng bạc (là một số tiền lớn vào thời đó). Thế nên, khi Đức Phật cùng các đệ tử của mình vào thành, nhà nhà ai nấy đều vội vàng đóng cửa lại. Và cứ như thế liên tục ba ngày liền, tất cả Tăng chúng đều trở về với bát rỗng vì không có ai cúng dường.

Đến ngày thứ tư, có một người hầu lớn tuổi của một vị trưởng giả Bà-la-môn, từ trong nhà bưng ra một ít thức ăn đã thối rữa chuẩn bị đổ đi, liếc mắt nhìn thấy hình tướng uy nghi trang nghiêm của Phật Đà, bỗng nhiên sinh lòng cung kính. Bà rất muốn cúng dường Phật Đà, nhưng khi thấy những đồ vật mình có trong tay thô ráp, ôi thiu, hư hỏng, làm sao bà có thể cúng dường một vị Phật cao quý như vậy, bà đang nghĩ: Mình phải làm sao đây?

Đang lúc bà do dự, Phật Đà mỉm cười tỏa sáng (nụ cười của Phật Đà, trong ánh mắt sẽ tỏa ra loại Phật quang này), Đức Phật vui mừng dùng bát đựng thức ăn thiu trên tay bà lão, và quay đầu nói với A Nan: "Này A Nan, bà lão này một lòng thành kính, do công đức thành kính cúng dường Phật nên sẽ được sinh lên cõi trời trong mười lăm kiếp để hưởng lạc, và sau mười lăm kiếp sẽ tái sinh vào cõi người với nhân duyên xuất gia tu hành.” (Phật Đà nói về nhân duyên)

Chủ nhân của bà lão này tình cờ nghe thấy, lập tức từ trong nhà bước ra và nghĩ: “Những điều Đức Phật nói thật là bất khả tư nghị!” (Có mấy ai có thể biết được rằng mười lăm kiếp sẽ được lên thiên giới và sau mười lăm kiếp lại xuống trần gian. Cuối cùng, bà ấy còn được thành toàn xuất gia?)

Đức Phật hỏi vị trưởng lão Bà-la-môn: “Này ông, ông đã bao giờ thấy những điều khó tin khác chưa?” (Đức Phật rất dễ thương, nên hỏi ông ta: “Ông đã bao giờ nhìn thấy những điều khó tin khác chưa? Ông vừa nghe điều này, liền cảm thấy không thể tin được rồi à!”)

Trưởng lão đáp: “Có đấy, có một lần chúng tôi cùng nhau đi du lịch với năm trăm cỗ xe. Vì thời tiết oi bức nên chúng tôi tìm được một cây cổ thụ để làm bóng mát. Cây này đủ lớn để chứa năm trăm xe ngựa và che mát cho cả đoàn. (Cái cây lớn đến mức năm trăm xe ngựa có thể nhét vừa dưới bóng cây đó, mà vẫn còn dư chỗ để che mát) kích thước của cây cổ thụ thật không thể tin được!” thưa Đức Phật. Người đàn ông này thưa với Đức Phật như vậy.

Đức Phật vội hỏi: “Vậy ông có biết hạt của cái cây lớn này to cỡ nào không?”

Trưởng lão đáp: “Nhỏ như hạt cải.”

Đức Phật dạy: “Đúng vậy. Đây là đạo lý Nhân nhỏ mà có được Quả lớn”. Quả báo mà bà lão nhận được cũng giống như vậy.

Nhân bố thí cúng dường chư Phật của người học Phật tuy nhỏ nhưng lòng tin trong sạch thành kính của họ lại rất lớn nên sẽ nhận được quả báo to lớn như vậy. Chúng ta khấu đầu một lạy ở Quan Âm Đường, việc này có vẻ như là một việc nhỏ, nhưng quý vị có biết rằng một lạy đó có thể phù hộ cho gia đình, cho bản thân và người mà quý vị cảm thấy cần được bảo vệ. Nếu quý vị khấu đầu vài lần và thành tâm cầu nguyện Bồ Tát, Bồ Tát đều sẽ đáp ứng tâm nguyện của quý vị. Vì một cái Nhân nhỏ như vậy — nếu hôm nay thắp đèn dầu, có thể mắt quý vị liền được miễn một nhát dao phẫu thuật hoặc mổ vì đục thủy tinh thể; nếu hôm nay thành tâm khấu đầu lạy Phật, có thể gia đình quý vị liền tránh được nhiều tai họa. Đây chính là Nhân nhỏ Quả lớn.

Sau khi nghe lời Phật dạy, trưởng lão cảm thấy lời Phật nói rất có lý, lời Phật nói không dối nửa lời. Ông lại được nhìn thấy thân Phật tỏa sáng rực rỡ và vô cùng uy nghiêm nên nhanh chóng kêu gọi mọi người xung quanh đó: “Ôi! Thiên nhân đạo sư, Phật đã xuất hiện trước mặt chúng ta. Lời dạy của Ngài có thể dẫn dắt chúng ta thoát khỏi phiền não, mọi người hãy mau chóng đến đây!" Bởi vì khi vị trưởng lão này (một vị lớn tuổi, nói chung là một người rất có uy tín trong kinh thành) kêu gọi mọi người, thì tất cả mọi người liền bước ra khỏi nhà, đồng thời bị thu hút bởi ánh sáng và sự uy nghiêm của Đức Phật (tức là khi quý vị nhìn thấy một người rất trang nghiêm, thì quý vị sẽ rất kính trọng họ), Đức Phật liền ngồi xuống và giảng pháp cho họ.

Mọi người có mặt ở đó ai nấy đều pháp hỷ xung mãn sau khi được nghe pháp và tiếp đó họ lần lượt đi nộp phạt. (Cho nên tại sao ngày xưa, khi vừa nghe được pháp rất nhiều người liền chứng đắc quả vị? Bởi vì con người ngày xưa họ rất thành thật và tốt bụng. Ngày xưa đâu cần luật sư? "Quân tử nhất ngôn, tứ mã nan truy" (quân tử nói một lời, bốn ngựa khó đuổi). Chính là nói một lời khi đã phát ra thì không thể thu lại, cũng ý rằng, lời nói của người quân tử rất uy tín, không dễ đổi thay. Con người thời nay luật sư ký tên rồi mà họ vẫn còn chối, không thừa nhận, không thành thật. Những người ở đó lần lượt đi nộp phạt để cúng dường Phật và nghe lời Phật dạy. Lãnh đạo kinh thành Bà-la-môn cảm thấy rất kỳ lạ: “Tiền là thứ mà người người đều yêu thích, vì sao mọi người lại sẵn lòng chịu tổn thất nhiều tiền nộp phạt như vậy để được cúng dường?” Việc này nhất định phải có nhân duyên lớn." (Vì bản thân ông cũng chưa từng được nghe qua Đức Phật thuyết pháp.) Lúc bấy giờ, vị lãnh đạo kinh thành cũng cảm động trước sự việc này, ông kính cẩn mời Đức Phật đến cung điện thuyết pháp, nên toàn thể người dân trong kinh thành đều được thọ nhận lời dạy của Đức Phật.

Vì lòng thành kính của bà lão nên Đức Phật đã bố thí với nụ cười tỏa ra ánh sáng (Nụ cười của Đức Phật có thể khiến tất cả chúng sinh nhiếp thụ và cảm nhận được lòng từ bi), nhất là vì nhân duyên tỏa ra ánh sáng của Đức Phật, nên xóa bỏ được sự nghi ngờ của mọi người (có người khi nói chuyện, người khác liền tin họ, vì tia sáng phát ra từ mắt họ là sự chân thật và không dối lừa. Đức Phật dùng ánh mắt và nụ cười của Ngài để giải tỏa những nghi ngờ của mọi người về Phật về Pháp. Đây là cách giảng dạy tùy theo tình huống mà dùng phương tiện thiện xảo (chúng ta đi vào chùa nhìn tôn tượng của Đức Phật rất trang nghiêm. Chưa từng có một bức tượng nào mà nhìn thấy Đức Phật cười. Nhưng quý vị thấy đấy, để cứu độ chúng sinh Đức Phật liền mỉm cười). Tiếp theo đó, Đức Phật tiếp tục rải mưa pháp và dạy cho tất cả chúng sinh con đường đi đến giải thoát, đây chính là phá hoặc trừ nghi, từ thể khởi dụng (diệt trừ mê lầm nghi ngờ bắt đầu từ thân).

Câu chuyện này dạy chúng ta rằng nếu muốn cứu người, chúng ta phải nhìn thấy tính hiền lành vốn có thực sự trong lòng người khác. Đừng nhìn những suy nghĩ khiến quý vị không vui trong tiềm thức thứ bảy và thứ tám của họ, và đừng cố tình đoán xem người khác nghĩ gì. Nếu quý vị chưa có trí tuệ, kinh nghiệm và khả năng phán đoán đúng đắn, thông thường chắc chắn quý vị sẽ đoán sai. Đức Phật muốn chúng ta biết có lòng từ bi và bản thân không cố chấp để giúp chúng sinh hóa giải những chấp trước trong lòng họ. Vì sự hợp tan chia ly là điều không thể tránh khỏi, đừng lãng phí cuộc đời mình vào những việc mà việc đó chắc chắn sẽ làm mình hối hận. Đến thời điểm hiện tại chúng ta không cố gắng học Phật, đã làm lãng phí biết bao nhiêu tuổi thanh xuân của mình. Ngày ngày chúng ta sống trong khóc than, truy cầu và tham muốn, rốt cuộc những gì chúng ta nhận được là sự mất mát và tuyệt vọng. Vì vậy người học Phật đừng lãng phí cuộc đời mình vào những việc mà việc đó chắc chắn sẽ làm mình hối hận. Đừng làm những điều mà bản thân không thể làm được. Nếu một người cứ nhất quyết làm cho mình đẹp đẽ hoàn hảo thì đó chỉ là vẻ ưa chuộng bề ngoài. Danh tiếng cùng tôn quý đến từ tài năng thực sự và kiến ​​thức thực tế, khi có được đức hạnh rồi thì tự nhiên sẽ được hoan nghênh.

Hy vọng mọi người cố gắng học Phật, tu tâm cho tốt, thật thà chất phác, từng bước vững chắc để dấn thân vào cuộc hành trình vĩ đại hướng về Phật của chúng ta. Cảm ơn đại chúng.