Tập 100

TÂM VẬT NHẤT NGUYÊN, PHẢN QUY BỔN TÁNH

(Khi tâm và vật tập trung thống nhất sẽ quay về tính cách vốn có ban đầu)

04/07/2020

Điều quan trọng nhất trong việc tu tâm là trau dồi cương lĩnh. Bận rộn tu tâm cả buổi, vậy rốt cuộc cương lĩnh của tu tâm là gì? Đó là như như bất động. Theo truyền thống cổ xưa đã từng có câu: “Cảm nhi toại thông, tịch nhiên bất động”. Thực ra là để cho chúng ta hiểu: ngày nay, đối với mọi sự việc, trước tiên chúng ta phải có cảm giác và phải dụng tâm mà làm, chỉ cần chúng ta chậm rãi cảm nhận, chậm rãi làm thì suy nghĩ của chúng ta sẽ dần trở nên nghiêm túc, ý nghĩ sẽ thay đổi và làm sáng tỏ mọi việc; “tịch nhiên bất động”, nghĩa là tâm quý vị sẽ như như bất động sau khi yên lặng. Vậy nên, một người có thể yên tĩnh thì họ sẽ không có hành động gì; nếu tâm của một người đã rung động thì họ sẽ có hành động. Hai câu này thực chất đã tóm tắt lại lý luận cơ bản về “Tâm vật nhất nguyên” trong triết học văn hóa truyền thống cổ xưa. "Tâm vật nhất nguyên" là gì? Nó có nghĩa là tâm lý và vật thể thực ra được kết hợp thành một, cả hai đều xuất phát từ tâm, đây là lý luận cơ bản. Trên thực tế, điều này nói về tự tánh và bản tánh của sinh mệnh, nó là tịch nhiên bất biến và nó là như như bất động. Nghĩa là nói cho chúng ta biết bản chất nội tại của con người vốn là bất di bất dịch, lẽ ra chúng ta nên giữ vững và không nên ồn ào. Người như như bất động sẽ không cãi vã, người như như bất động sẽ không giở trò hay xích mích với người khác. Vậy nên phải hiểu rằng bổn tánh sẽ không bao giờ thay đổi. Chỉ khi quý vị tịnh lại, quý vị mới cảm nhận được sự tồn tại của bổn tánh. Khi quý vị gặp phiền não sẽ không thể tìm thấy được bổn tánh của mình. Khi dục vọng của quý vị phình trướng, quý vị sẽ mất đi bổn tánh và Phật tánh của mình. Vậy nên chỉ có sự yên lặng mới có thể làm cho người ta bất động.

“Như như bất động, cảm nhi toại thông”. Sư phụ đưa ra một ví dụ, khi chúng ta để mắt và lực chú ý vào một vật thể nào đó, chúng ta sẽ thấy được vật thể này vô cùng rõ ràng tường tận. Lỗ tai của chúng ta cũng sẽ “cảm nhi toại thông”, nói cách khác thực ra chỉ cần quý vị dụng tâm, quý vị muốn nghe giọng nói của ai thì có thể nghe được giọng người đó nói chuyện, mắt của quý vị muốn nhìn ai, quý vị có thể nhìn thấy được người đó. Lấy một ví dụ đơn giản, trước đây chúng ta muốn xem một ai đó thật không dễ dàng, hiện tại có dễ dàng không? Bây giờ quý vị muốn nhìn ai, chỉ cần lên mạng, cái gì cũng thấy được. Quý vị nghĩ đến ai, chỉ cần mở mạng Internet ra lập tức có thể nhìn thấy. Đây không phải là “cảm nhi toại thông” sao? Tai chúng ta có thể lắng nghe bất cứ ai chúng ta muốn, "Hôm nay tôi không muốn nghe bạn nói, bạn không dễ thương, tôi không nghe nữa. Tôi muốn nghe Sư phụ giảng, nên tôi nghe Sư phụ thuyết giảng", quý vị liền có thể nhắm vào giọng nói của người mà quý vị muốn nghe. Thực ra là để nói cho chúng ta biết, khi chúng ta dùng nội tâm chú ý vào một việc nào đó, chỉ cần dụng tâm cùng thành ý đạt tới trình độ nhất định, sẽ có một loại năng lực nhận thức. Đây chính là lý do chỉ cần tâm thành tắc linh. Ngày nay chúng ta quỳ trước Bồ Tát, chỉ cần thành tâm thành ý, thì chúng ta sẽ có khả năng cảm nhận được rằng Bồ Tát biết chúng ta đang cầu xin Ngài, khi đó chúng ta liền có thể hiểu được “cảm nhi toại thông”. Mọi người có hiểu Sư phụ nói gì không? Đó là khi quý vị đã cảm nhận được một điều gì đó, khi toàn bộ tinh thần và sinh lực của quý vị đều tham gia, toàn bộ sự chú ý đều dùng để phán đoán một điều gì đó, thì sự nhạy cảm của quý vị sẽ đến. Ví dụ, khi quý vị không bao giờ đề phòng người bạn này, thì quý vị sẽ không có chút nhạy cảm gì. Nhưng nếu có người nói với quý vị: "Hôm nay bạn phải cẩn thận, anh ấy sẽ nói xấu bạn trước mặt nhiều người, cho nên hôm nay bạn tuyệt đối không nên xúc phạm với anh ấy. Nếu bạn nói hơi xúc phạm tới anh ấy, anh ấy sẽ ngay lập tức mắng bạn trước mặt mọi người". Lúc này đến bữa tiệc quý vị sẽ đặc biệt cẩn thận, sợ chọc giận anh ta, vì thế cũng không dám nói chuyện với anh ta. Có phải quý vị có cái “cảm nhận” như vậy rồi không? Đây chính là điều Sư phụ nói với mọi người, một người chỉ khi có được tĩnh lặng mới có thể phát hiện ra bảo bối, một người chỉ khi sinh lực của họ đều chú tâm vào một điểm nào đó, họ mới có thể cầu xin Bồ Tát quan tâm từ bi đối với họ, họ có thể cảm nhận được.

Sư phụ đã từng kể một câu chuyện nhỏ trong Pháp hội, kể rằng có một người cha trước khi đi làm không còn kịp giờ, ông ta vì tìm đồng hồ đeo tay, tìm tới tìm lui không thấy, nên nổi giận ném đồ đạc tứ tung. Con trai ông sợ hãi đến nỗi ngồi một góc không dám lên tiếng. Cuối cùng đứa trẻ nói: "Bố ơi, đồng hồ ở đây ạ." Ông bố đáp: “Bố vừa mới tìm ở chỗ này mà!” Ông cảm thấy kỳ lạ, chiếc đồng hồ bị đè dưới bộ quần áo, làm sao đứa trẻ này biết được nhỉ? Người cha hỏi: "Con trai à, làm sao con biết được chiếc đồng hồ ở đây?" đứa trẻ nói: “Bố ơi, con ngồi đây yên lặng không nói gì, vì vậy con mới nghe được tiếng kim giây đang chạy." Đó là những gì nói với chúng ta, một người tĩnh lặng có thể sinh tuệ và yên tĩnh mới có thể khám phá được hoạt động bên trong nội tâm của chính mình. Trong lòng quý vị đang suy nghĩ gì, có đôi khi quý vị không thể nào khống chế được. Chỉ có sự yên tĩnh, mới có thể biết được mình đang suy nghĩ điều gì. Có đôi khi yên tĩnh lại, cảm thấy "Sao mình có thể nghĩ như thế? Sao mình lại nghĩ lung tung thế nhỉ? Sao mình lại nghĩ về người khác như vậy?", chính mình cũng cảm thấy hổ thẹn, bởi vì trí tuệ đã xuất hiện sau khi quý vị đã an tịnh. Vậy nên để nghiệm chứng Phật pháp, quý vị chỉ có thể cảm nhận được sự tồn tại của Phật giáo bằng cách dựa vào sự yên tĩnh, như như bất động. Người an tĩnh có thể nhìn thấy Phật, người an tĩnh có thể cảm nhận được Phật ở trong tâm họ, có thể cảm nhận được trí tuệ trong bổn tánh. Vì sao tĩnh có thể sinh tuệ - yên tĩnh có thể sinh ra trí tuệ? Tại sao phải tịch diệt chứ? Thực ra tịch diệt chính là Niết-bàn và đã triệt ngộ chân lý. Vậy thì, trong Phật giáo truyền thống tịch mịch bất động và như bất động chính là Niết-bàn, là một loại trí tuệ, một sự nâng cao về cảnh giới và là một chân lý.

Thầy lại nói thêm với mọi người rằng khi Niết-bàn rồi (nếu người này đã Niết-bàn thì sẽ không còn nữa; ngôi nhà mà quý vị yêu thích không còn nữa nghĩa là nó đã tịch diệt rồi), thì tất nhiên tâm quý vị sẽ như như bất động. Ví dụ, ban đầu quý vị lo lắng về ngôi nhà này, nhưng cuối cùng ngôi nhà đã bị người trong gia đình bán đi, không còn nữa, vậy thì quý vị cũng sẽ buông bỏ nỗi lo này; Quý vị lo lắng vấn vương về một người bạn, cuối cùng cũng có người nói với quý vị rằng: bạn đã nghĩ về người đó cả đời, hơn nữa họ đã đi rồi, có phải khi đó quý vị sẽ như như bất động và buông xuống rồi không? Đạo Phật dạy chúng ta con người đến cuối cùng cũng sẽ tịch diệt, và tất cả sẽ không còn nữa. Tại sao hiện tại quý vị lại phải vướng mắc? Tiền bạc của quý vị sẽ dùng hết, một ngày nào đó ngôi nhà của quý vị sẽ không còn là của quý vị nữa, thân xác của quý vị cũng không còn là của quý vị nữa, mọi thứ mà quý vị sở hữu sẽ mất đi, vậy tại sao quý vị lại giữ nó trong tâm trí mình? Vậy nên, Phật giáo nói về sau này, chìa khóa trí tuệ của nó nằm ở chỗ “Đáng lẽ tôi phải yên tĩnh, tôi không nên động tâm này, bởi vì tâm nguyên thủy của tôi đáng lẽ phải như như bất động, dù là nhà hay người, nó cũng phải như như bất động đối với tôi.” Nó giống như sự thức tỉnh ban đầu. Vậy nên không thể vì một việc, vật hay người nào đó mà khơi dậy lòng mong muốn của bản thân, phải biết rằng tất cả đều là khổ-không-vô thường. Sư phụ sẽ lấy một ví dụ đơn giản. Khi đứa trẻ mới vừa lên 5 và hiểu được chút chuyện, có người nói với nó rằng: “Khi đến thế giới này con chẳng có gì cả. Bây giờ con còn muốn gì?” Có lẽ đứa trẻ này sẽ nghĩ: “Phải đấy, con chẳng có gì cả.” Đợi đến khi đứa trẻ này lớn lên có nhà, có xe, có vợ, có con... có đủ mọi thứ trong đời, lúc đó nó liền không thể buông bỏ được nữa.

Vậy nên phải hiểu được nguyên lý tịch diệt, nói cách khác đó là Quy Nguyên - Quy về 0. Vì thế, sao gọi là "Nguyên Đán"? Đó là một khởi đầu mới, Nguyên nghĩa là Quy Nguyên. Điều này nói với chúng ta rằng chỉ cần quý vị có tâm tĩnh lặng, thì thực ra quý vị sẽ thấy không có ai hay sự vật nào trên thế giới này đang thay đổi mà nó vẫn như cũ, như như bất động. Lấy một ví dụ đơn giản, hôm nay ở đây có những đồng tu nam ngồi bên dưới đã kết hôn, chỉ cần quý vị ngồi ở phía dưới nghe giảng, quý vị nói vợ tôi ở nhà, tôi không có gì đáng ngại. Như vậy thì hãy suy nghĩ một chút, nếu quay về thời hai mươi, ba mươi năm trước quý vị ở một mình, lúc không có cái gia đình này, có phải là quý vị ngồi ở đây chỉ có một mình không? Hôm nay có giống như ba mươi năm trước không? Tâm quý vị không động, không có sự thay đổi. Vậy thì quay về trước đây, lúc quý vị sinh ra chỉ có một mình, lúc chết cũng không có ai đi cùng quý vị, có phải là 1-1 rồi không? Có phải từ nguyên thủy đến kết thúc đều là một? Vì thế gọi là Quy Nguyên.

Vậy nên Sư phụ nói với mọi người những điều này, quý vị lấy cái tâm tĩnh lặng từ nhỏ ra, cuối cùng ra đi, tâm của quý vị trở về tĩnh lặng, vẫn là cái tâm đó. Nó giống như lời của một bài hát: "Tôi vẫn là tôi ban đầu", quý vị không có gì để mất, và khi quý vị một mình ra đi, quý vị mất gì cơ chứ? Thế giới này vẫn như cũ buổi sáng mặt trời mọc, buổi tối mặt trời lặn. Con người chúng ta cũng vậy, bởi vì tịch diệt không phải là một thứ định tử, nó diệt rồi lại có, có rồi lại diệt. Phật Đà trong Duy thức luận dạy cho chúng ta biết, tâm của con người là biến hóa, hôm nay có được sẽ biến hóa. Vậy nên quý vị phải dùng tâm như như bất động của mình để nhận biết nó, để lý giải nó, biết nó là như như bất động, đến cuối cùng vẫn là Quy Nguyên, có như thế tâm quý vị mới không khởi lòng tham, không khởi tâm hận, không khởi tâm ngu si, quý vị liền có được một loại cảm giác vượt qua thời-không.

Có thể quý vị sẽ không có cảm giác này, Sư phụ sẽ giải thích cho quý vị. Hai người kiện nhau năm năm, mỗi lần nghĩ đến vụ kiện này liền khó chịu, vẫn chưa giải quyết được việc khó này, làm sao bây giờ? Không có cảm giác vượt qua không gian và thời gian. “Kiện tiếp cũng không hẳn là thắng, nên thôi, đi nói chuyện với họ, chúng ta tự giải quyết chuyện này coi như xong, đừng lên tòa nữa”. Lúc này đối phương đồng ý, tất cả mọi người mệt mỏi trong một thời gian dài, sau khi sự việc được giải quyết trong chốc lát, có phải cảm giác thời-không đã được rút ngắn rồi không? Vậy nên, có đôi khi hai vợ chồng kiện nhau, không đi hầu tòa, hai bên đều phái luật sư, vẫn không chịu gặp nhau, không thương lượng, vì không gặp mặt nhau, nên cảm giác khoảng cách của hai người rất xa, có khoảng cách về thời gian và không gian; Nhưng, một khi nghĩ thông suốt, không thể tiếp tục như vậy nữa, họ liền gọi điện thoại, "Chúng ta ra ngoài nói chuyện một chút được không?", đối phương cũng muốn thương lượng, hai người giải thích mọi chuyện rõ ràng, có phải đã rút ngắn thời-không rồi không? Có phải lập tức hai người liền quay lại với nhau không? Vậy nên có được cảm ứng liền vượt qua thời-không.

Đây là điều mà giới Phật giáo nói đến, chỉ khi mọi cảm giác và rung động mà quý vị có ở bên ngoài và bên trong hay còn gọi là ngoại duyên và nội duyên đều là những cảm ngộ, thì khi đó quý vị mới đạt được giác ngộ; Nếu không có cảm ngộ thì làm sao có giác ngộ? Khởi sinh một loại cảm ngộ về một chuyện nào đó, chính là cảm giác, khi đó quý vị mới có được giác ngộ. Vậy nên, con người chúng ta sống trên thế giới này, tư duy và tưởng tượng của chúng ta đều rời khỏi bản thể, kinh Phật thường xuyên bảo chúng ta quay về với bản thể, bản thể của chúng ta là Phật tánh của chúng ta. Con người đôi khi cãi nhau không giống người, con người khi đau khổ cũng không giống người, bởi vì họ đã rời khỏi bản tính, bản tính chính là Phật tánh của họ. Phật Đà nói: "Chúng sinh đều có Phật tánh", vì hiện tại đã mất đi Phật tánh, nên mới đánh nhau, mắng chửi như động vật, đã rời khỏi bản tính nguyên thủy của chúng ta.

Vậy nên bất cứ ai làm việc gì cũng phải thực sự hiểu rằng: "Hôm nay tôi làm việc này, cuối cùng cũng sẽ trở về bản thể của chính tôi." Hôm nay quý vị mắng người khác, cuối cùng người ta sẽ mắng lại quý vị, vẫn là trả về cho quý vị; Hôm nay quý vị đánh người, người ta sẽ tìm người đánh lại quý vị; Hôm nay quý vị hại người, nhất định sẽ bị họ hại lại; Hôm nay quý vị ở trước mặt người khác nói xấu người ta, họ cũng sẽ ở trước mặt người đó nói xấu quý vị. Điều này chính là trở về bản tính của quý vị, trở về bản thân, bản thể của quý vị. Mọi người thử nghĩ xem, con người cả đời có phải như vậy không? Hại nhau đến cuối cùng thì sao? Không còn gì nữa, mất hết rồi. Một người sinh ra từ thời thơ ấu, trải qua cả đời, cuối cùng bước vào tuổi già, vẫn là một. Một mình lẻ loi đến thế giới này, cuối cùng cũng lẻ loi một mình rời đi, mọi người nói cho tôi biết có phải là đã trở về bản thể, trở về bản tính của quý vị, và lặng lẽ biến mất rồi không? Khi về già, an an tịnh tịnh nằm ở trên giường, im hơi lặng tiếng, người này liền biến mất. Sau đó lại đầu thai, lại bắt đầu từ khi còn bé, linh hồn này không có thay đổi, tâm của họ đang yên tĩnh, sau đó lại dần dần bắt đầu đầu thai lại - một lần nữa bắt đầu. Hơn nữa thay đổi là những gì quý vị nhìn thấy trong bản thân của quý vị. Trên thực tế rất nhiều người nói "Tôi đã thay đổi rồi", thay đổi này chính là Tánh không của quý vị đang thay đổi, bản thể của quý vị không thay đổi, như như bất động. Vậy nên rất nhiều người nói: "Ôi, sao tôi lại không nhận thức được chính mình?", đúng rồi, bởi vì quý vị bị nhiễm ngoại trần quá nhiều, nghiệp chướng của quý vị quá nặng, nên quý vị không thể thay đổi được tật xấu của chính mình, bản chất của bản thân quý vị đều đã thay đổi, không giống như con người ban đầu. Chỉ cần thay đổi ngoại trần, thay đổi tật xấu của quý vị, vậy thì quý vị vẫn còn có bản tính như như bất động của mình.

Cảm giác của linh hồn luôn đóng một vai trò nào đó trong cơ thể con người chúng ta, nên con người chỉ cần có linh hồn thì sẽ có cảm xúc. Như người ta thường nói “Bạn mất hồn rồi” tức là con người này của quý vị đã không có cảm xúc nữa. "Sao thậm chí đến điều này bạn cũng không hiểu?" "Ồ, thật là, tôi quên mất rồi." Quý vị đánh mất rồi. Phật giáo so sánh bản tính của chúng ta giống như nước biển. Khi bị gió từ thế giới bên ngoài thổi vào, bản tính của chúng ta sẽ dậy sóng. Đây chính là “Cảm nhi toại thông”. Bởi vì quý vị cảm nhận được những thay đổi của môi trường bên ngoài nên quý vị mới dần dần cảm nhận được: thứ nhất là sự tồn tại bản tính tâm linh của quý vị; thứ hai là quý vị sẽ cuốn theo làn sóng. Nhưng quý vị vẫn có thể nhìn thấy được bản tính của mình. Nếu không có gió thì sẽ không có sóng. Vậy thì khi quý vị vẫn tĩnh lặng như trước, tâm sẽ trở về với đại dương tĩnh lặng. Vậy nên Bồ Tát dạy chúng ta như như bất động. Tại sao phải để gió thổi và tại sao lại dậy sóng? Là vì ​​tâm của quý vị đang chuyển động? Suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta cũng vậy. Nếu chúng ta vốn dĩ không suy nghĩ nhiều, nhưng do môi trường ảnh hưởng tác động nên khiến chúng ta suy nghĩ rất nhiều. Lấy một ví dụ đơn giản, quý vị luôn có mối quan hệ tốt với người này, nhưng chỉ cần có một người nói với quý vị rằng anh ta ở bên ngoài đã nói xấu quý vị, thì lúc này tâm quý vị sẽ bắt đầu dậy sóng và quý vị sẽ không thể dùng lời nói, suy nghĩ và hành vi như trước đây để cảm hóa và giúp đỡ người bạn này. Điều này là do tâm của quý vị bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh nên đã chuyển động và quý vị sẽ sản sinh ra rất nhiều năng lượng tiêu cực. Tương tự như vậy, khi quý vị nghe người khác nói người đồng nghiệp này rất tốt với quý vị, thầm cầu nguyện và làm điều gì đó cho quý vị, lúc này trong lòng quý vị sẽ có năng lượng tích cực. Đây cũng là một loại dậy sóng, ngưng tất cả cơn sóng trên thế gian cuối cùng sẽ có xu hướng bình yên như biển lặng. Sau khi suy nghĩ và cảm xúc của một người bình tĩnh lại, thì suy nghĩ và cảm xúc của người đó sẽ yên ổn. Một khi có sự cãi vã thì họ sẽ mất đi lý trí; khi họ không cãi nhau nữa sẽ bình tĩnh trở lại, lúc đó cảm xúc hỷ nộ ái lạc của họ liền “tịch nhiên bất động”.